Prematüre ne demek? Prematüre bebek nedir? Prematüre bebeklerde görülen özellikler nelerdir?

Erken doğan, bilhassa de çok erken doğan prematüre bebekler, ekseriyetle karmaşık tıbbi sorunlara sahiptir. Karşılaşılan tıbbi sorun ve komplikasyonlar bebekten bebeğe değişkenlik gösterir. Lakin bebek ne kadar erken doğarsa, komplikasyon riski de o kadar yüksektir. Pekala, Prematüre ne demek? Prematüre bebek nedir? Prematüre bebeklerde görülen özellikler nelerdir? İşte ayrıntılar haberimizde…

PREMATÜRE NEDİR?

“Prematüre ne demek?” sorusunu kısaca 37. haftadan daha kısa süren bir gebelikten sonra doğmuş yenidoğan bebekler için kullanılan bir terim demek yanlışsız olur.

PREMATÜRE BEBEK NEDİR?

Prematüre bebek, 37. gebelik haftasını tamamlamadan yani beklenen doğum tarihinden 3 haftayı aşkın mühlet evvel dünyaya gelen yenidoğanlar için kullanılan bir tabirdir. Doğum vakti bir bebeğin ne kadar erken doğduğuna bağlı olarak sınıflandırılabilir;

Geç preterm doğum: 34 ila 36 haftalararasında süren gebelikten sonra gerçekleşen doğum. Bu haftalarda erken olarak doğan yenidoğanlara sonda prematüre bebek ismi verilir. Prematüre doğumların birden fazla geç preterm olarak gerçekleşir.

Orta preterm doğum: Doğum 32 ila 34. gebelik haftaları ortasında gerçekleşir. Bu haftalarda doğan bebeklere orta derece prematüre bebek denir.

Erken preterm doğum: 32 haftadan daha kısa süren bir gebelikten sonra doğum gerçekleşir. 24 ila 31. gebelik haftalarında doğan prematüre bebeklere ileri derecede prematüre bebek denir. Bu bebeklerde sıhhat meseleleri görülme riski çok yüksektir.

PREMATÜRE BEBEKLERDE GÖRÜLEN ÖZELLİKLER NELERDİR?

Prematüre doğan bebeklerde görülen özellikler epeyce değişkendir. Birtakım bebeklerde çok hafif problemler görülürken başkalarında daha bariz sıhhat sorunları kelam konusu olabilir. Erken doğan bebeklerde görülebilen birtakım özellikler şunları içerebilir:

Vücudun küçük olmasına rağmen orantısız bir formda büyük baş

Zamanında doğan bebeklere nazaran daha az yağ depolanması nedeniyle yuvarlak olmayan keskin görünümlü beden hatları

Tüm bedeni kaplayan ve lanugo ismi verilen ince sarı tüyler

Düşük beden ısısı. Bilhassa doğumdan çabucak sonra depolanan yağ eksikliği nedeniyle doğum odasında tespit edilebilir.

Nefes darlığı ya da teneffüs güçlüğü

Emme ve yutma reflekslerinde yetersizlik

Prematüre doğan bebekler, özel bir bakım ünitesinde tutulur ve daha uzun mühlet hastanede kalmaları gerekir. Prematüre yenidoğan ne kadar bakım gerektirdiğine bağlı olarak yenidoğan ağır bakım ünitesine ya da farklı ünitelere kabul edilerek takip edilebilir. Erken doğmuş bebeklerin bakımı konusunda eğitim almış hekimler ve uzman bir sıhhat takımı, prematüre bebeğin bakımı konusunda yardımcı olur.

Prematüre bebekler doğumdan çabucak sonra ekstra beslenme ve dayanağa muhtaçlık duyabilir. Sıhhat grubu, bebeğin neye muhtaçlık duyduğunu belirleyerek bakım planı konusunda ebeveynlere rehberlik eder.

PREMATÜRE DOĞUM İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Prematüre doğumun spesifik nedeni ekseriyetle açık değildir. Bununla birlikte, erken doğuma neden olduğu bilinen birtakım risk faktörleri vardır. Bu risk faktörleri ortasında şunlar sayılabilir;

Daha evvel prematüre doğum yapmış olmak

İkiz, üçüz üzere çoğul gebelikler

Gebelikler ortasında altı aydan kısa müddet bulunması

İn vitro fertilizasyon yoluyla hamile kalma

Rahim, serviks yahut plasenta ile ilgili anomali ya da problemlerin varlığı. Örneğin servikal yetmezlik öyküsü

Sigara içmek yahut uyuşturucu unsur kullanmak

Bazı enfeksiyonlar. Bilhassa amniyotik sıvı ve alt genital sistem enfeksiyonları

Yüksek tansiyon ve diyabet üzere birtakım kronik durumlar

Hamilelikten evvel çok zayıf yahut fazla kilolu olmak

Daha evvel rahim ağzı ameliyatı geçirilmiş olmak

Sevilen birinin mevti yahut aile içi şiddet üzere gerilimli ömür olayları

Birden çok düşük yapmış olmak

Fiziksel yaralanma yahut travma

Bilinmeyen nedenlerden ötürü, siyah ırka sahip bayanların prematüre doğum yapma mümkünlüğü başka ırkların bayanlarına oranla daha fazladır. Ama erken doğum her bayanda görülebilir. Hatta prematüre doğum yapan birçok bayanda bilinen rastgele bir risk faktörü yoktur.

PREMATÜRE DOĞUMDAN KORUNMA YOLLARI NELERDİR?

Preterm doğumun kesin nedeni çoklukla bilinmemekle birlikte, riski azaltmak için yapılabilecek kimi şeyler vardır. Bilhassa prematüre doğum için risk kümesinde olan hamilelerde bu tedbirler daha değerlidir. Yapılabilecek uygulamalar şunları içerebilir;

Progesteron destekleri: Erken doğum hikayesi, kısa rahim ağzı (serviks) yahut her iki faktörü olan bayanlara progesteron desteği yapılarak erken doğum riski azaltılabilir.

Servikal serklaj. Bilhassa erken doğum açısından artmış riski bulunan bayanlarda serviks yani rahim ağzı uzunluğu transvajinal ultrason yardımıyla ölçülerek erken doğum mümkünlüğü öngörülebilir. Rahim ağzı kısa olan bayanlarda risk artmıştır. Servikal serklaj, serviks kısalığı bulunan ya da erken doğumla sonuçlanan servikal yetmezlik hikayesi bulunan hamilelere uygulanan cerrahi bir süreçtir. Bu prosedür sırasında rahim ağzı, ekstra takviye sağlayabilecek güçlü dikişlerle kapatılır. Atılan dikişler doğum vakti geldiğinde çıkarılır.

PREMATÜRE BEBEKLERDE GÖRÜLEBİLEN KOMPLİKASYONLAR NELERDİR?

Her prematüre bebekte komplikasyon görülmez. Ancak çok erken doğumlar bebekte çeşitli kısa ve uzun vadeli sıhhat meselelerine neden olabilir. Ekseriyetle, bebek ne kadar erken doğarsa, komplikasyon riski o oranda artar. Sıhhat sıkıntılarının gelişiminde doğum yükü da kıymetli bir rol oynar. Birtakım sorunlar doğumda açıkça görülebilirken, öbürleri daha sonraki periyotlarda ortaya çıkar. Prematüre bebeklerde birinci haftalarda görülebilen komplikasyonlar şunları içerebilir;

Solunum problemleri

Kalp sorunları

Beyin kanaması

Vücut ısısı denetiminde sorunlar

Sindirim sistemi sorunları

Kansızlık ve sarılık. Erken doğan bebekler, anemi ve yenidoğan sarılığı üzere kan hücreleriyle bağlı meseleler için risk altındadır.

Kan şekeri düşüklüğü

Bağışıklık sisteminde zayıflık ve enfeksiyonlara yatkınlık

Prematüre doğum uzun vadede aşağıdaki komplikasyonlara yol açabilir:

Serebral palsi

Öğrenme güçlüğü

Görme problemleri

İşitme ile ilgili sorunlar

Diş sorunları. Prematüre bebeklerde dişlerin geç çıkması, dişlerde renk değişikliği ve yanlış hizalanma üzere sorular sıktır.

Psikolojik ve davranışsal sorunlar

Kronik sıhhat sıkıntıları. Prematüre bebeklerde astım, enfeksiyonlar ya da beslenme sorunları üzere kronik sıhhat sıkıntıları daha sıktır.

PREMATÜRE BEBEKLERE UYGULANAN TESTLER

Prematüre bebekler yenidoğan ağır bakım ünitesinde müşahede altına alındıktan sonra kimi bedelleri takip edilir ve çeşitli teşhis testleri yapılabilir. Kimi test ve takipler rutin olarak tüm prematüre bebeklere uygulanırken, başkaları yalnızca sıhhat çalışanının makul bir komplikasyondan şüphelenmesi durumunda yapılır. Prematüre bebeklerde yapılabilecek mümkün takip ve testler şunları içerebilir:

Solunum ve kalp suratı monitorizasyonu. Prematüre bebeklerin teneffüs ve kalp suratları daima olarak izlenir. Sıklıkla kan basıncı ölçümleri de yapılır.

Alınan ve çıkarılan sıvı takibi. Ağır bakım sıhhat grubu, bebeğin besleme ve damar yoluyla verilenler dahil ne kadar sıvı aldığını ve ıslak yahut kirli bezlerden ne kadar sıvı kaybettiğini dikkatlice izler.

Kan testleri. Bebeğin kanındaki kalsiyum, glukoz, bilirubin seviyeleri üzere çok sayıda kritik maddeyi izlemek için kan testleri yapılır. Kırmızı kan hücresi sayısını ölçmek, enfeksiyon için kıymetlendirme yapmak için de kan örneği tahlili gerekebilir.

Ekokardiyografi. Ekokardiyografi, bebeğin kalp işleviyle ilgili sorunları denetim etmek için yapılan bir kalp ultrasonudur. Ekokardiyografide ekran monitöründe kalbe ilişkin hareketli imajlar elde etmek için ses dalgaları kullanılır.

Ultrason taraması. Beyinde kanama yahut sıvı birikmesi olup olmadığını denetim etmek yahut karaciğer yahut böbreklerdeki muhtemel sorunları incelemek için ultrason taramaları yapılabilir.

Göz muayenesi. Bir göz hekimi, retinadaki sorunları denetim etmek için göz muayenesi yapar.

Bebekte rastgele bir komplikasyon gelişirse, öteki özel testlerin yapılması gerekebilir.